De stekeligheid van Spinalonga

Spinalonga (Grieks: Σπιναλόγκα), de naam is een verbastering van stin Elounda (στην Ελούντα) hetgeen naar Elounda betekent. De Venetianen hebben die naam niet zo goed begrepen en maakten er iets van dat hen wel bekend in de oren klonk: Spinalonga dus. Dat kun je vertalen met: lange doorn/stekel.

Spinalonga is niet altijd een eiland geweest. In 1526 werd het door de Venetianen van het ‘vaste land’ van Kreta afgescheiden.

Die Venetianen hebben er lange tijd gezeten. Het mooiste dat ze achterlieten is het fort. Op de resten hiervan prijkt nog steeds de Venetiaanse leeuw. En op de voorgrond daarvan: de (niet zo heel lange) doorns van de vijgcactus (Opuntia ficus-indica).

Van 1715 tot 1903 werd het eiland bezet door de Turken. In dat laatstgenoemde jaar echter wisten die niet hoe snel ze van het eiland af moesten komen.

Dat kwam zo:

De regering van Kreta (vanaf 1903 een republiek) had besloten dat alle Turken Kreta moesten verlaten. Die van Spinalonga weigerden echter te vertrekken. Om ze toch er vanaf te krijgen, zonder bloedvergieten, besloten ze alle melaatsen van heel Kreta daar naartoe te verbannen. Lepra werd toen gezien als een ontzettend besmettelijke, ongeneesbare ziekte.

Tot 1957, toen er een goed werkzaam medicijn was gevonden, is het een leprakolonie geweest.

Als je over het eiland loopt krijg je een beetje het idee hoe die mensen daar compleet geïsoleerd van de rest van de wereld, geleefd hebben. Verbannen van alles en iedereen, beschouwd als onrein en zondig. Lepra was immers een straf van hun god.

Ze kwamen het eiland op en vervolgden het pad dat leidt naar wat ze noemen: Dante’s Gate. Een lange donkere poort. Dat doet inderdaad denken aan Dante’s Inferno. Ze wisten ook totaal niet wat ze te wachten stond. Een ding was zeker, contact met familie en vrienden was nooit meer mogelijk. Een keer in de zoveel tijd kwam er aanvoer van voedsel en medicijnen die ze voor woekerprijzen konden kopen. Dat geld (ze kregen een vergoeding die drie keer zoveel als wat een arbeider verdiende, maar kan gezien worden als een vorm van afkoperij) werd door de handelaren eerst in een groot vat uitgekookt.

Ik zag er piepkleine vertrekken waar die mensen in geleefd hebben. Eigenlijk diep triest.

En dan besef je dat wij het geluk hebben dat wij weer met de boot van het eiland konden vertrekken.

In het kristalheldere water waren ook nog wat stekeltjes te zien: zee-egels. 

Meer lezen over Spinalonga:

Een interview met Victor Zorbas, schrijver van het boek ‘Het eiland der verdoemden’ uit de Telegraaf en zijn website.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Who pays the ferryman?

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Elounda en de Veerman

Vanaf Agios Nikolaos is het zo’n 12 kilometer naar Elounda (Grieks: Ελούντα).

De weg daar naartoe gaat geleidelijk omhoog en volgt de kust. Op diverse punten heb je een prachtig uitzicht over Agios Nikolaos en de hele Baai van Mirabello.

Elounda was mij vooral bekend door de serie: Wie betaalt de veerman (Who pays the ferryman). Een serie uit de jaren ’70 die gefilmd werd in en om dit mooie stadje. Dankzij die serie is het toerisme daar enorm toegenomen en de prijzen liggen daar dan ook wat hoger dan in de rest van de omgeving.

De serie draait om een Engelsman die tijdens de Tweede Wereldoorlog op Kreta samen streed met het verzet (Andartes) tegen de Duitsers.

Hij had in die tijd een vriendin daar en na de oorlog heeft hij haar diverse malen geschreven, maar nooit antwoord op zijn brieven gekregen.

Dertig jaar na de oorlog besluit hij terug te keren naar Elounda, op zoek naar zijn geliefde van weleer. Daar aangekomen wordt hij echter achtervolgd door de schaduwen uit het verleden.

De taveerne die een rol speelde in de serie bestaat nog steeds.

De naam van de serie verwijst naar het oude gebruik om een munt onder de tong van de overledene te leggen om zo de veerman Charon te kunnen betalen voor de overtocht over de rivier de Styx naar de Hades (onderwereld). Alleen zo kon de ziel rust vinden. Werd er niet betaald, dan was de ziel niet welkom en gedoemd eeuwig op aarde rond te dwalen.

Als je toch in Elounda bent, kun je ook een bezoekje brengen aan Spina Longa. Deze voormalige leprozenkolonie is uitsluitend te bezoeken per boot.

Om daar te komen moet je dus een veerman zoeken en die betalen.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Biertjuh?

En op het terras, in het zonnetje of onder de parasol, drink je...

Als ze Mythos bier hebben, dan ga je echt niet aan de Amstel of Heineken.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Tzatziki

Τζατζίκι

Ingredienten:

 1 middelgrote komkommer

1 bakje Griekse yoghurt 200gr

1 theelepel azijn

1 eetlepel olie

zout, dille

1,2 teentjes knoflook

Bereiding:

De komkommer wassen en raspen. Het zout eraan toevoegen. Vijf minuten laten staan in een vergiet, het vocht er goed uitdrukken met de hand en weggooien. De knoflook raspen en deze samen met yoghurt, komkommer, azijn en kruiden in een slakom doen. Dit tot een samenhangende massa roeren en beetje bij beetje de olie toevoegen onder voortdurend roeren. Ongeveer een uur in de koelkast laten staan voor het opdienen.

Garneren met een takje dille of een olijf.

Lekker met brood of vlees.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Odysseus Suite

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Daar istie dan

Na een nachtje Iraklion vertrokken we naar Agios Nikolaos (Grieks: Άγιος Νικόλαος). In het Nederlands Sint Nicolaas, genoemd naar, jawel, Sinterklaas. Het is dan ook niet zo heel vreemd dat de plaatselijke feestdag op 6 december is.

Echt in sinterklaasstemming waren we niet, het zonnetje scheen volop en op het strand waren nog genoeg mensen hun bruine kleurtje aan het bijwerken.

Ons hotel lag midden in de stad en aan het strand, beter kun je niet treffen.

En de buurman, dat was ook een oude bekende: Odysseus. Het bleek daar een prima plek voor een uitgebreide lunch.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

No Reservations: Greekmac?

Dan zit je buiten het toeristenseizoen in een niet toeristisch hotel in een buitenwijk van Iraklion en je wilt ergens gaan eten waar het niet op toeristen ingesteld is, maar waar de locale bevolking zelf ook gaat eten.

Dan heb je het geluk dat er slechts twee straten verderop zo’n restaurant is.

Dan kom je daar binnen en ontdek je dat het net een McDonalds lijkt.

En dan merk je:

-         de locale bevolking komt hier inderdaad een hapje eten;

-         het is een fastfood restaurant;

-         het is een afhaal restaurant (maar ze bezorgen ook);

-         de kaart is volledig in het Grieks;

-         ze hebben hier naast hamburgers, pizza, pasta, en broodjes
      ook Griekse gerechten op de kaart;

-         ze hebben er ook wijn en bier;

-         het is echt heel lekker;

-         het is er spotgoedkoop.

Hoe goedkoop?

Een halve liter Heineken voor € 2,60, een halve liter Coca-cola voor € 1,50 en een glas Retsina voor € 2,30.

En de souvlaki schotel: € 7,50.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Απόγευμα στο δέντρο / namiddag bij de boom

Ο κόσμος ξεμακραίνει, 
είναι βράδυ, 
μη μιλάς

ωραία στιγμή μου ξένη, 
στάσου λίγο 
αν μ'αγαπάς

Βαθαίνουν τα πηγάδια, 
το φεγγάρι 
οταν κοιτάς

ζωή μου που'σαι άδεια, 
γέλα λίγο 
αν μ'αγαπάς

Ανθίζουνε τ'αστέρια, 
όνειρό μου,

οταν περνάς

δωσ'μου τα δυο σου χέρια

και τον κόσμο 
αν μ'αγαπάς

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

De mensen trekken zich terug, 
het is avond, 
spreek niet

een vreemd aangenaam moment voor mij, 
blijf even staan, 
als je van me houdt

De putten verdiepen zich, 
als je kijkt
naar de maan
mijn leven wat ben je leeg, 
lach even 
als je van me houdt

De sterren stralen,
mijn droom, 
als je langsloopt

geef me je twee handen

en de wereld, 
als je van me houdt.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

En een fantastische live versie van een concert van Ioannidis, Malamas en Alexiou in het Lykavittos openluchttheater te Athene.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Raki in de namiddag onder de boom

Een dag eerder dan gepland op Kreta vraagt wat improvisatie. Voor de overbruggende nacht hadden we een hotelletje geboekt in de buurt van de luchthaven.

En dan zit je daar ineens in de namiddag, vermoeid van de reisbeslommeringen en van de indrukken eerder op de dag in het New Acropolis Museum, in de schaduw van een grote boom op Kreta aan de locale drank daar: raki (ρακί), ook wel Tsikoudia (τσικουδιά) genoemd. 

Wat wij kennen als kamerplant, groeit hier als boom: de ficus. 

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Nikos Kazantzakis

Het is slechts één uur vliegen van Athene naar Kreta. Tijdens de vlucht een mooi uitzicht gehad op diverse eilanden ver onder ons. Eigenlijk was alleen het eiland Santorini/Thera voor mij duidelijk herkenbaar.

Afijn, een uur vliegen plus de wachttijd op de koffers later sta je dus in het zonnetje buiten de luchthaven van Iraklion een sigaretje te roken.

Deze luchthaven, voluit: de Rijks Luchthaven Iraklion “Nikos Kazantzakis” (Kratikos Aerolimenas “Nikos Kazantzakis”, Κρατικός Αερολιμένας Ηρακλείου “Νίκος Καζαντζάκης”), is vernoemd naar de schrijver Nikos Kazantzakis (Νίκος Καζαντζάκης), die vooral bekend is door zijn boek ‘Zorba de Griek’.

Het boek is verfilmd met in een van de hoofdrollen Anthony Quinn.

De film kende ik al. Het boek had ik nog niet gelezen. Maar daar kwam snel verandering in, want in een boekhandel in Agios Nikolaos kreeg ik van mijn reisgenoot een Engelstalige versie.

Nogmaals bedankt, O., het boek was prachtig!

Tot slot een citaat van Kazantzakis uit zijn Ascetica/de redders van God (Ασκητική. Salvatores Dei), dat ook op zijn grafzerk staat:

“Ik hoop niets. Ik vrees niets. Ik ben vrij.”

“Δεν ελπίζω τίποτα. Δε φοβούμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος.”

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

KRETA: the promised land

Now here I stand

Oh, in the morning sunshine

Dreaming only of the promised land

Somewhere, they say, beyond the great horizon

Lies a beautiful island

Everyone says he longs at heart for Shangri-La
But that it's a nowhere-land, after all
How I wonder why no one tries to sail out
Looking for a strange paradise

In my dreams, I've seen people there
Exchanging words of love and care
In the bright sunbeams they're dancing with the birds
And they're singing all day long beside the streams

One day, someday
You'll surely find me sailing away
For the white beach of the promised land
Now here we stand

Oh, in the burning sunset
Talking only of the promised land
I'm gland to know now I am not the only one
I've got nice friends who share dreams with me

We are so young; we've got some magic powers
We are nourishing like flowers
Oh, let us wait until the day comes when we will all
Sail across the deeper blue sea

In our dreams , we've seen people there
Exchanging words of love and care
In the bright sunbeams, they're dancing with the birds
And they're singing all day long beside the streams

One day, someday
You'll surely find us sailing away
For the white beach of the promised land.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Adieu

Ήταν βραδιά καλοκαιριού

κι όπως το φως του φεγγαριού

έριχνε ασήμι στα μαλλιά της

κι ήρθε η στιγμή του χωρισμού

Ακόπολη ποτέ δε σε ξεχνώ

θα σε κρατώ σα ζωγραφιά, μες τη καρδιά

κι οταν ξαναγυρισώ, δεν θα σ'αφήσω πια...

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

αντίο

En toen was het tijd om de stad te verlaten. We hadden een plane to catch en dat kon niet wachten. Eigenlijk hadden we gepland een dag langer in de stad te verblijven, maar aangezien het vervoer zeker twee dagen ging staken, leek het ons het verstandigst een dag eerder te vertrekken zodat we ook nog wat van Kreta zouden zien. Een bezoek aan het archeologisch museum zou dan maar moeten wachten.

In snel tempo liepen we terug naar ons hotel alwaar we uitcheckten en een door het hotel geregelde taxi namen richting luchthaven.

Nu is het verkeer in Athene op een doordeweekse dag al best druk te noemen, laat staan als er door het openbaar vervoer prikacties gevoerd worden. Maar gelukkig wist de taxichauffeuse prima hoe je door het verkeer heen kon scheuren en welke woorden je daarbij moest gebruiken. Vooral het woord ‘malaka’ (μαλάκα) werd vaak gebruikt. Het woord zou je letterlijk kunnen vertalen als ‘rukkend watje’.

In ieder geval was dat taxiritje niet echt voor watjes.

Netjes op tijd kwamen we aan op Eleftherios Venizelos. Alweer rook het daar zo verschrikkelijk lekker. Al snel werd me echter duidelijk waar dat geurtje vandaan kwam. Het bleek de nieuwste geur van Estée Lauder te zijn, Sensuous Nude. Die werd voor een van de cosmeticawinkels kwistig in het rond gespoten om mensen over te halen deze nieuwe geur te kopen. Mysterie opgelost.

Nee, ze hebben me niet over kunnen halen deze eau de parfum te kopen, maar (kleine hint) ik vind het wel een hele lekkere.

Niet veel later zaten we in het vliegtuig richting Kreta. Het beloofde land; het land van amandelmelk en tijmhoning.

In het vliegtuig spookte één liedje (zo’n echte oorwurm) door mijn hoofd: Acropolis, adieu!

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

KROONSTUK

Een reconstructie van de Flora Akroterion, het kroonstuk van de tempel.

Hoe het Parthenon er door de jaren heen uitgezien heeft, is te zien op onderstaand filmpjuh.

En tot slot nog een kort bezoek aan het museum en een link naar een site over de godin Athena.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

UPDATE

Een documentaire over hoe de expositie tot stand is gekomen. Full screen kijken is aan te raden.

"DOCUMENTARY FOR THE NEW ACROPOLIS MUSEUM.

The new Acropolis Museum was designed with two objectives: the first to offer the best conditions for the exhibition of its exhibits and secondly to be a Museum that welcomes and befriends its visitors.

A walk through its galleries is a walk through history -- between the masterpieces of the Archaic and Classical periods, but also in the ancient neighborhoods of Athens.

The Museum offers many opportunities for rest and recreation, as well as a visitor friendly environment for some of the most emblematic works of antiquity.

Today, the new Acropolis Museum has a total area of 25,000 square meters, with exhibition space of over 14,000 square meters, ten times more than that of the old museum on the Hill of the Acropolis. The new Museum offers all the amenities expected in an international museum of the 21st century."

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Parthenon galerij

In de Parthenon galerij krijg je het idee dat je in de tempel zelf aanwezig bent.

Het is gebouwd met de exacte afmetingen van het echte gebouw dat je door het raam kunt zien.
Alleen de zuilen zijn vervangen door metalen buizen. Dat is weer jammer, maar geeft wel een eigentijds tintje aan het geheel. Het museum heet immers NEW Acropolis Museum.

 Stukje wiki:

“Het Parthenon (Παρθενών) had 92 metopen van gemiddeld 1,2 m. hoog en 1,25 m. breed. Aan de voorkant (de oostkant) was er een Titanomachie, een strijd tussen goden en titanen op afgebeeld, aan de westkant een Amazonomachie, een strijd tussen Grieken en Amazonen, aan de noordkant taferelen uit de Trojaanse oorlog, en aan de zuidkant een Centauromachie, een strijd tussen Lapithen en centauren. Met deze mythische gevechtstaferelen verbeeldden de Atheners de overwinning op de Perzen.

Aan de binnenkant van de colonnade was de architraaf rond de buitenkant van de cella versierd met een doorlopend fries van 160 m. lang en 1 m. hoog. Hierop was de processie tijdens de jaarlijkse Panathenaeën afgebeeld waarin de arrephoren het nieuwe gewaad voor Athena dat zij hadden geweven, naar de godin brachten.

Op de twee frontons waren momenten uit het leven van Athena afgebeeld. Op het oostelijke fronton was de geboorte van Athena uit het hoofd van haar vader Zeus in aanwezigheid van de andere Olympische goden te zien. Hiervan zijn een liggende Dionysos en een paardenhoofd bewaard. Op het westelijke fronton was de strijd te zien tussen Poseidon en Athena om het bezit van Attica. Hiervan is een groep van Cecrops met zijn dochters bewaard.

Al het beeldhouwwerk was beschilderd met rode, blauwe en gele verfstoffen.”

Ja, ook dit was oorspronkelijk geen wit gebouw. Hoe het er uitgezien kan hebben wordt afgebeeld op dit schilderij van Sir Lawrence Alma Tadema.

Alma Tadema – Pheidias toont het fries van het Parthenon aan zijn vrienden

Het is echter niet zeker of Pheidias zelf aan de tempel gewerkt heeft.

Maar het is in ieder geval zijn stijl.

Indrukwekkend moet het er zeer zeker uitgezien hebben met al die mooie kleuren.

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

FACE TO FACE

In het gedeelte met beelden uit de Hellenistische en Romeinse tijd waren het vooral de gezichten die mijn aandacht trokken. Ik zag er het gezicht van Artemis Brauronia van Praxiteles 

en dat van Alexander de Grote.

Maar ik had niet verwacht plotseling oog in oog te staan met Agrippina de jongere, de moeder van keizer Nero.

Agrippina was ooit een bijnaam van me. Dat kwam omdat ik eens een keer tijdens de les Latijn een tekening had gemaakt van keizer Nero. En prompt werd ik de moeder van Nero: Agrippina.

De eerste keer dat ik een beeld van haar zag was in het Louvre in Parijs. Ik was op zoek naar de beelden uit de Romeinse tijd. Helaas waren die nergens te bekennen.

In mijn beste schoolfrans vroeg ik aan een suppoost waar ik die kon vinden. Ze waren tijdelijk niet voor publiek toegankelijk. Maar een zielige blik en een lief smekend stemmetje deden wonderen. Ik mocht mee naar het depot waar ze op dat moment opgesteld waren. En daar zag ik haar, Agrippina Minor. Mijn alter ego.  

₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪